NOT: Bu sayfada yazım çalışması devam ediyor. Yakında tamamlamayı planlıyorum. Cümleleri özet yazdım. Konunun ayrıntısını merak edenler, madde üzerine tıklarsa daha geniş açıklama bulacaklar.

Nefes çalışmaları için şan eğitimi başlangıç derslerini izleyebilirsiniz.

A - İrem Derlen anlatıyor.

C - Burcu Koşar anlatıyor

D - Alper Yılmaz Şan Atölyesi'ne bakabilirsiniz. Tıklayın

F - 2007 yılında kanalıma yüklediğim ilk videolar bunlar. Nefes eğitimi için hazırlamıştım.
Eski ve ilk olduğu için fazlaca hatam olabilir, affola.

kiDeğitim kanalını mutlaka takip edin. Yeterli düzeyde, doğru ve güvenilir özet anlatımlar bulacaksınız. Jülide Sönmez yönetiminde eğitimler. YouTube kanalından tüm videoları izleyin, uygulamaları tekrarlayın. Web sitesinde ise videoların yazılı derslerini de bulacaksınız. Twitter'da @kidegitim hesabını takip edin. Jülide hocanın güncel konularla ilgili kısa videoları oluyor.

Aşağıdakiler de video anlatımlı diksiyon dersleri olarak 3 CD haline çıkmıştı yıllar önce.
Genel bilgi verecektir.

Spiker Tufan Yakar, birikimlerini video dersler olarak sunuyor. Yeni dersler yükleniyor, takip edin.

Sadece belirli konularda kapsamlı videolar yaptım. Her konuyu anlatmadım ama kanalımdaki Diksiyon Dersi oynatma listesini takip edebilirsiniz. Fırsat oldukça güncelliyorum. Ayrıca @nisankumru adlı sosyal medya hesaplarımda da güncel dil konularıyla ilgili video yayımlıyorum takip edebilirsiniz.

İmam-Hatip mesleğine yönelik hazırladığım, cuma hutbelerini seslendirdiğim Dersimiz Diksiyon kanalımdaki videolar da metni görerek çalışma isteyen her talebe için (bu ileri düzey için aslında)
faydalı bir metin deşifrasyon çalışması

Diksiyon ve Spikerlik eğitiminin duayenlerinden, Eski TRT Başspikeri Şener Mete hocamızla yaptığımız Söz Sanatı programının 800'ü aşan bölümlerini Diyanet Radyo'nun arşivinden dinleyebilirsiniz. Diğer program seslerini de aşağıdaki gibi video yapacaktık fakat fırsat olmadı. Ama ses olarak dinleyebilirsiniz Arşiv için tıklayın. İlk programlara listenin altından ulaşabilirsiniz. Programların konuları dosya adında yazıyor.

Şener Mete hocamızın kanalından şu videolara da bakmanız faydalı olacaktır.

EVDE UYGULAMALAR

Videoları izlemekle, kitapları roman okur gibi okumakla yetinmeyin. Bir uygulama anlatıldığında videoyu durdurup sizin de aynısını yapmaya çalışın. Kitaplarda verilen tekerlerme vb. örnekleri her gün seslendirin.

Her gün disiplinli bir şekilde 10 sayfa sesli olarak kitap okuyun. Sesinizi kaydedip dinleyin. Bu arada metinden de takip edin. Sizi zorlayan kelimeleri not edin. Okunuşlarını sözlükten bakıp doğru telaffuz ettiğinizden emin olun. (Sözlükler aşağıda) Bu kelimeleri bilgisayarınızda bir listeye kaydedin. Sonra çok lazım olacak.

Bir spikerin bir seslendirme sanatçısının okuduğu metni temin ederek ya da dinleyip yazarak metinden takip ederek dinleyin ve neyi yazıldığı gibi söylemiyor, nereleri vurguluyor nereyi olduğundan farklı okuyor metinde işaretleyerek tespit edin. Siz de yer yer durdurarak onun gibi yapmaya çalışın. İlk başlarda taklit gibi olur ama sonra kendi tarzınız oturur. Bu konuda Dersimiz Diksiyon kanalımda yayımladığımı Hutbede Diksiyon dersleri iyi bir çalışma alanı. Metin ekrana veriliyor. İsterseniz bu metinleri DİB'den bulup çıktı da alabilirsiniz.
Her şey kitaplarda formüle edilemeyebilir. Özellikle sanat alanında. Eskiden talebe (talep edip isteyen) bir hocanın yanına gider onu izler, dinler, onunla çalar söyler; meşk ederdi.
Bir TSM solistinden 'Ben şunların plaklarını sürekli dinleyerek bu sanatı meşk ettim' dediğini duymuştum.
Ben, Nermin Tuğuşlu'nun, Rıza Okur'un sunduğu TRT Ana Haber Bülteninin ses kaydını alır dinleyerek yazardım. Sonra metinden onun okuyuşunu takip eder farklı söylediği yerleri işaretler onun gibi okumaya çalışırdım. Şimdi iyi bir dublajcı olan arkadaşım geçmişte dublajlı filmleri açar durdura durdura izler o rolleri kendi yapmaya çalışırdı. Sonra filmi Türkçe alt yazılıya çevirip kendinizi denebilirsiniz. Simülasyon iyidir. :)

Farklı alanda metinler okuyun (şiir, felsefe, haber, dua, tiyatro oyunu, öykü, ders kitabı vb.)
Okurken abartarak (metnin buna uygun olması gerekmez) farklı tarzlar deneyin: hızlı, yavaş, gülerek, hüzünlü, kısık orta ve yüksek seste /tonda, çocuk sesiyle, yaşlı gibi, kızarak, sevinçli vb.

Bir enstrümanı kurstan sonra en iyi öğrenme yöntemi kendi seviyesinde bir gurupla çalmasıdır. Musiki cemiyetleri bir çok sanatçı yetiştirmiştir. En güzel yetişme tekniği bir grup arkadaşınızla çalışmaktır. Olmazsa ailenizle sırayla kitap seslendirin birbirinizi dinleyin bir oyun çalışın.

Bizim yetiştiğimiz zamanda usta çok az idi, iyi bir kurs bulmak zordu. Doğru nefesi bile çok az kişi bilirdi. Bir sözcüğün doğru okunuşuna ancak güvendiğiniz kişileri telefonla arayarak ulaşabilirdiniz. Onların söyledikleri de bir kaynağa dayanmazdı. 'Ben böyle diyorum' derlerdi. Ki sonradan fark ettim bir kısmı yanlış biliyormuş. Videolar yoktu, doğruca anlatan diksiyon kitapları çok azdı. Bu sebepten şahsen benim yetişmem çok uzun sürdü. Ama günümüzün kaynak bolluğunu iyi değerlendirirseniz sizinki bu kadar uzun sürmeyebilir. Tabii zamanla olması gerekenler var, yukarıda anlattım.

Bir işte uzmanlaşmak için bilimsel olarak 10 bin saat o işle uğraşmanız gerekiyor. Öğrenciliği asla bırakmayın. Ustalar talebelerinden de öğrenmeye devam ederler. Eleştiriye daima açık olun.

Sözlükler ve kılavuzlardan sadece nasıl doğru yazacağımızı değil nasıl doğru okuyacağımızı da öğreniriz. Birçok kaynak gibi sözlükler de dijital ortamda artık, ciltlerce sayfa çevirmek zorunda değilsiniz.
Ben bir kelimenin doğru okunuşuna sırasıyla şu kaynaklara bakarak, bazen karşılaştırmalı inceleyerek ulaşıyorum:

trttelaffuz.com
TRT'nin telaffuz sözlüğü

Konuşturan Sözlük
Eski TRT Başspikeri Şener Mete'nin hazırlamış olduğu okunuşları vurgularıyla veren sözlük.
İki cilt halinde yeniden düzenlendi ve halka açıldı. PDF'ine linkten ulaşabilirsiniz.

RTÜK Telaffuz Sözlüğü
Dr. Serhat Demirel | RTÜK | PDF olarak indirilebiliyor. İNDİRMEK için tıklayın
Şener Mete'nin Konuşturan Sözlük'ünden biraz daha sade. Epey kullanışlı. Kapalı e seslerini daha iyi göstermiş. Net bir hata görmedim ama çift ünlü ile başlayan alıntı kelimelerin okunuşunda ünlü gösterimi doğru değil gibi. Örneğin, 'spiker' için 'sipi:ker'; 'spor' için 'sıpor' yazmış. Burada tam bir ünlü sesten söz edemeyiz bence.

Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat
Ferit Devellioğlu | Aydın Kitabevi (Dijitalde yok hâlâ)

nisanyansozluk.com
Sevan Nişanyan | Etimolojik sözlük
Mobil uygulaması var.

otukensozluk.com
Yaşar Çağbayır (basılı hâli 5 cilt) | Ücretsiz üyelikte kısıtlı kullanım, eseri satın alırsanız aktivasyon kodu ile sınırsız kullanım. TİKA' da basmıştı bu eseri. Özellikle Türkçe kökenli kelimelerin geçmişi ile ilgili çok sağlam bir eser.

islamansiklopedisi.org.tr
Telaffuz konusunda özellikle dini terimlerin okunuşu, yer adları ve kişi adlarının doğru okunuşu konusunda mutlaka aklınızda olsun.

www.seslilugat.com
Nisan Kumru | Telaffuz alanında biraz daha geniş bir çalışma olacak. Ama nasip olur genişletmek inşallah. Özellikle listeler alanında iyi çalışma ortaya koyacak. Örneğin, Sure adlarının telaffuzu listesini inceleyin:
http://seslilugat.com/?c=list&idlist=3

Ee, bu kadar sözlük var, yanlış okumayız artık değil mi?

Bir sözcüğün nasıl seslendirildiği konusunda çelişkiye düştüğünüzde ve usta olduğunu düşündüğünüz birine sorduğunuzda cevabı aklınıza yatmadıysa mutlaka kaynak sorun. 'TDK'de böyle', 'Kubbealtı Lügati'nde böyle diyenlere itibar edin.

Yukarıdaki kaynakların basılı hallerinin görüntüsünü de şöyle:

Türkçe Sorunları Kılavuzu
Necmiye Alpay | Metis

Türkçe Off
Feyza Hepçilingirler| Remzi Kitabevi

Dedim: "Ah!"
Feyza Hepçilingirler | Remzi Kitabevi

Off, dilim!
Feyza Hepçilingirler | Kırmızı Kedi Yayınevi

Türkçe Dilbilgisi Öğretme Kitabı
Feyza Hepçilingirler'in | Everest Yayınları

Doğru Türkçe
Şiar Yalçın | Metis

Yetişkinler İçin Türkçenin Doğrusu ve
Hüseyin Movit | Zinde Yayınevi | Güncel uyarıları için takip edelim: @pandispanyagaze

Sözün Doğrusu 1-2
Yavuz Bülent Bakiler |Türk Edebiyatı Vakfı Yay.

1- Zoom H6 Handy Recorder Ses Kayıt Cihazı

Sesi, cihaz üzerine veya USB ile bağlayarak ses kartı gibi kullanıp sesi direkt bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. Pille veya kablo ile çalışabilir. İki mikrofon başlığı var; yuvarlak olanı kullanıyorum. Cihaza 4 tane daha mikrofon veya ses üreten cihaz bağlanabiliyor. Aynı anda 5 kanaldan gelen sesi alabilir. Bu özellikleri nedeniyle daha çok müzisyenler kullanır.Tavsiye eder misiniz? Profesyonel olarak iş yapmıyorsanız gereksiz pahalı. Rode'un veya diğer markaların condanser USB mikrofonlarından uygun bir cihazı deneyin derim. (İş yerimde ise profesyonel stüdyo mikrofonları kullanıyoruz.)

Lütfen dikkat!
Spikerin / seslendirmecinin sesi eğitimli olduğu için basit mikrofonlar da iyi seviyede çıkabilir. Amatörseniz, onların kullandığı en iyi cihazda da sizin sesiniz iyi çıkmıyor gibi gelebilir. Sadece sosyal medyada paylaşımlar yapıyorsanız, hobi olarak bir şeyler seslendiriyorsanız mikrofon işi abartmayın. basit cihazlar, telefonun üzerindeki mikrofon bile işinizi görür. Marifet mikrofonlarda değildir çoğu zaman. Ama evden profesyonel iş yapıyorsanız iyi bir mikrofonunuz olmalı ve tabii ki yeterli düzeyde ses yalıtımı

3- BOYA YouTuber Mikrofonu

Telefonda video kaydederken yaka mikrofonu olarak kullanabiliyoruz. Uzun bir kablosu var. Önceki telefonumda (Samsung) iyi çalışıyordu. Yenisinde kamera kaydında çalışmıyor maalesef. Kamera ve Smart ayarı var ama bazı kameralarda da çalışmıyor. Bilgisayara bağladığımda iyi çalıştı. Sadece ses kaydı yapacaksanız jack girişiniz uygunsa istediğiniz cihazın (telefon tablet) ses kaydında kullanabilirsiniz.

4- Göründüğüm video kayıtlarında sadece telefonun kendi üstündeki mikrofonunun kaydettiği ses var.

Artık bir çok akıllı telefonun (çok eski nesil olmayan) üstündeki mikrofonu iyi ses kaydı alıyor, uzak olmadığınız müddetçe. Video kayıtlarımda görünen mikrofonlar genellikle dekor :) Telefonunuz uyumluysa harici küçük mikrofonlar da kullanabilirsiniz.

4- Ses edit ve düzenlemede Wavelabe.

Başka ses programları da kullanabilirsiniz. Adobe Audition da iyi bir programdır. Aylık / yıllık abonelikleri var Adobe koleksiyonun diğer programlarıyla birlikte. Ama ücretsiz kullanmak isterseniz Audacity önerilen bir program

5- Video edit / montaj

Birçok görüntü montaj programı var hatta mobil uygulamada da yeterli düzeyde olanlar var. İşletim sisteminizin sunduğu / indirilebilir ücretsiz basit programlar bile (özel bir yapım istemiyorsanız) yeterlidir. İleri düzey yapımlar için de artık programlar o kadar pahalı değil uygun fiyata alınabiliyor / kiralanabiliyor. Hatta Da Vinci Resolve bir kısmını ücretsiz olarak sunuyor. Mobilde harika işler çıkaran CapCut uygulamasının masaüstü versiyonu yakın zamanda (2022) ücretsiz olarak sunuldu.

6- Video yapım malzemesi

Görüntü
Ticari kullanım için bile telif sorunu olmayan fotoğraf, illüstrasyon, video sunan platformlardan ikisi de pixabay, pexels. Daha onlarcası var. İnfografik, logo, hazır sosyal medya tasarımları, kapakları için Canva harika içerikler sunuyor. Ücretsiz kısmı bile yeterli.
Ses
Youtube videolarınızda kullandığınız müziklerden telif talebi geliyor ve kazandıklarınız müzik yapım şirketine gidiyorsa...
YouTube Audiolibrary'de telif sorunu olmayan (açıklamada atıf yapmanız gereken ve gerekmeyen) yüzlerce müzik ve sound effects bulabilirsiniz.
Yazı İçerik
Seslendirmek için yayınevinden özel olarak izin almadığınız her kitap okuması (sesli kitap), kitabın içinden bir öykü okuması, şiir okuma, yazı okuma ve yayınlama telif sorunlarına neden olabilir. Alabilirseniz izin almaya çalışın ama süreç çok uzun çoğu da dönmüyor bile. Ben, bana yazarlarının / yayınevlerinin gönderdiği (tarzıma uyan), veya izin aldığım eserleri seslendirmeye çalışıyorum. Bazen yine de sorunlar çıkabiliyor. Bu videoları kaldırıyorum.
TV'den görüntü kullanma
TV kanallarından alıp kullandığınız kısa bir görüntünün bile telif hakkı sebebiyle videonuzun yayınının engellenmesine neden olduğunu fark etmişsinizdir. Hatta kanalın programına konuk olan uzmanlar bile bu programları, programdan kendi ile ilgili kısmı bile kendi kanallarında yayımlayamıyorlar. 20 saniyelik bir adil kullanım sınırı var ama yine de sorun çıkabiliyor.

Sorunuzun buradaki maddelerden biri olmadığını düşünüyorsanız mail gönderebilirsiniz. Sorunuzu kapsamlı bir şekilde yazarsanız, hitap edebileceğim adınızı soyadınızı yazarsanız (takdir edersiz ki zamaninasigi65@... diye hitap edemem:)) memnun olurum.

Benim ve sizin için en etkili iletişim yolu maildir. Lütfen sosyal medya DM'lerimden 'Sa. hocam, Merhaba abi,' diye başlatılan ve cevap vermemi bekleyerek sonraki cümle ile devam edilen sorular gelmesin; sohbet etme imkanım maalesef yok. Ayrıca sorduğunuz sorulara (gerektiğinde araştırma yapıp, yazdığımı kaynaklardan teyit ederek) kapsamlı cevaplar veriyorum ve konunun sormadığınız kısımlarını bile izah ediyor sıkılmanıza bile neden olabiliyorum. Telefon klavyesi kullanarak bunları yapmam zor. Mailinize mutlaka yanıt veririm.

Bir sorunuza / sorununuza karşılık bazı şeyler tavsiye ettiysem, onları çalışmadan, yeni aşamalar kat ettiğinize inanmadan, 'peki bu sesim nasıl, bir de buna bak bakalım olmuş mu?' tarzı içerikler gönderilmezse sevinirim.

Yayımladığım işlerimde hatalı bir telaffuzum varsa kırmadan dökmeden tabii, hem paylaşımlarımın yorum kısmına hem de mailime rahatça çekinmeden yazabilirsiniz. Kesin doğru bildiğiniz bir telaffuzu (sözlüklerden de bakıp kontrol etmişseniz) ben değişik söylemişsem hiç acımayın direkt yazın. 'Bu adam söylediyse belki öylesi doğrudur' diye düşünmeyin asla. Ben böyle böyle çok şey öğreniyorum inanın.

Şu nasıl okunur, diye bir kelimenin telaffuzunu sormadan önce sözlüklere bir bakın, rahatlıkla bulabileceğiniz bir kelime ise lütfen sormayın. TDK'nin sitesinde tüm okunuşlar var. Soracaksanız da en azından 'TDK'den baktım şöyle diyor ama...' deyin; başımın üstünde yeri var.

'Şunlar nasıl okunur' diye liste gönderen arkadaşlar oluyor ben de şöyle yazıyorum; 'bunlar TDK Sözlük'te rahatlıkla bulabileceğiniz kelimeler.' Eğer bir şey öğrenilirken biraz zahmet çekilirse akılda kalıcı olur ve unutmazsınız. Benim öğrenme yöntemlerimden biridir. Bir telaffuz sorun olmuşsa, sözlüklere bakarım ve kelimeyi sorunlu kelimeler için oluşturduğum listeme eklerim hemen. Siz de yapın, çok faydalı.

Bir yerde diksiyon kursu veriyor musunuz?
Hayır vermiyorum. Ders notlarımı bazen sosyal medyadan paylaşıyorum. Verecek olursam duyuracağım inşallah.

Şiirlerim var, göndersem de seslendirseniz?
Sadece kendi seçtiğim (takip ettiğim) şairlerin şiirlerini seslendiriyorum.Özel isteklere bu konuda olumlu cevap veremiyorum, lütfen affola.

Kitabımı göndersem tanıtır mısınız?
Youtube, instagram veya podcast kanallarımda hobi olarak yaptığım bu tür çalışmalarda da (tamamen subjektif) kriterlerim var elbet. Takip ettiğim yazarların ve yayınevlerinin yayımlanmış eserleriyle ilgileniyorum daha çok. Mail ile bağlantı kurabilirsiniz.

Radyoda program yapmak istiyorum.
Çalıştığım kurumda veya herhangi bir radyoda program yapmak için aracı olmam istenmesin lütfen. Bunun için onların kurumsal maillerine ses örneğinizi, yapmak istediğiniz programın sunum dosyasını gönderirseniz daha iyi olur.

Yayın gönderileri için iş yeri adresimi kullanabilirsiniz.

1- Amatörseniz, gerekli teçhizatınız minimum düzeyde varsa (ses kayıt cihazı/ telefon / mikrofon) görme engelliler için evinizde gönüllü okuyuculuk yaparak hem hayırlı bir işe vesile olursunuz hem de çokça tecrübe kazanırsınız, bilgi edinirsiniz. GETEM'i http://getem.boun.edu.tr inceleyerek başlayabilirsiniz. Aklınıza gelen her sorunun cevabı ve yardımcı yazılımlar orada var. (Sadece kayıtlı görme engellilere sunulmaktadır. Harici kimseye dinletilmektedir.)

2- Profesyonelseniz;

a - Yine gönüllü okuyuculuğa devam edebilirsiniz.

b - Podcast kanalı oluşturup okumalar yapabilirsiniz. Spotify, Apple Podcast, Google podcast, Deezer (sesler direkt buralara yüklenmez) gibi platformlara RSS sunan yerlere kayıt olunması gerekiyor. SoundCloud, spreaker gibi belli bir saate kadar ücretsiz (5 saatten sonrası ücretli) başka platformlara seslerinizi yükleyebilirsiniz. Ve buradaki hesabınızın adresiniz yukarıda saydığım yerlerdeki hesabınızla ilişkilendirirsiniz ve podcast kanalınız olur.
'Ücretsiz' yerler arıyorsanız; Archive.org'a sesleri yükleyip buradan sosyal medyanızda paylaşabiliyorsunuz. Linkini sosyal medyada paylaştığınızda kendi çalıcısı üzerinden sesleri dinletiyor gayet güzel. Kitap seslendirme ile ilgili karşılaşabileceğiniz sorunları da bir alttaki maddede anlattım

c- YouTube kanalı açıp okuduklarınızı yayımlayabilirsiniz. Kanal açma ve bir video yapma ile ilgili yüzlerce eğitim videosu var; kolaylıkla öğrenip başarabilirsiniz bunu nasıl yapıldığını birilerine sormanıza gerek yok. (Telif sorunu olmayan görüntü ve müzik malzemesini ücretsiz olarak nasıl temin edeceğinizi 8. soruda izah ettim.)

Kanalınızda istediğiniz kitabı (içinden bir kısmı) okuyup (hatta şiiri) sesli kitap olarak yayımlayamazsınız. Bunu için yazarından veya sesli yayın hakları yayınevindeyse onlardan izin almalısınız. Yayınevine (yazardan izin almanız yetmiyor) mail gönderin. Tabii size inanabilmeleri için yaptığınız işleri kanalınızda göstermeniz gerekecektir. Sesinizin / okumanızın iyi olduğunu güzel bir görselle sunduğunuzu, en azından 15-20 video yaptığınızı görmeleri gerekebilir. (Buna rağmen maalesef cevap için olumlu/ olumsuz geri dönüş çok az olabiliyor. Ben 100 civarı yayınevine mail göndermişimdir dönüş 5 civarı oldu. Telefonlarından arayıp sorun direkt. Mail atmanızı isteyeceklerdir. O zaman ilgilenebilirler.) İzin vermiş olsalar bile ileride telif ihtarı olmayacağının garantisi olamaz. Bunun için o maili saklayın telif uyarısı geldiğinde onunla itirazda bulunabilirsiniz.

Normalde bir kitaptan yasal olarak (o da tanıtım amacıyla) en fazla 100 kelime alıntılayabiliyorsunuz.

Kısacık görünen şiirler için bile normalde izin alınması gerekiyor.

Sesli kitap alanı da yayınevleri için ticari bir alan malumunuz. Hele sesli kitap platformlarına sesli haklarını vermişlerse size izin vermemeleri normal.

SEN YAYIMLADIKLARININ HEPSİNE İZİN Mİ ALIYORSUN?

Ben bazen yayınevinden istiyorum bazen onlar veya yazarları kendi eserlerini gönderiyorlar. Bazen özel izin alıyorum. Bazen bir eseri tanıtmak için içinden bir bölüm okuyorum ama bu bile maalesef sorun yaşamama sebep oluyor. Tüm iyi niyetime rağmen yanlış anlayanlar olabiliyor yüz civarı videoyu kanalımdan sildiğimi biliyorum. :)

PEKİ NE YAPACAĞIZ HİÇ Mİ ÜMİT YOK?

Dediğim gibi yazılı izin alabilirsiniz. Telif sorunu olmayan anonimleşmiş metinleri okuyabilirsiniz. (Onlar da bir yazarın özel bir derlemesi değilse) Vefatının üzerinden uzun yılllar geçtiği için eserlerinden telif kalmış yazarların eserlerinden okumalar yapabilirsiniz. (Ömer Seyfettin, Sabattin Ali) İnternetten arayıp bulabilirsiniz bu yazarları. Bu alanda da YouTube'da çok yayınlanmış olanları değil mümkünse pek bilinmeyenleri yapmaya çalışın.

(Yazarının vefatının üzerinden yasal süre geçmiş) klasiklerden okuyabilirsiniz. Bunda da çeviri yapanın telif hakkı vardır. Bilinen tanınmış yayınevlerininkinden yapmayın.

Kendi şiirleriniz hikayeleriniz varsa onları seslendirin. Tanıdıklarınızın dostlarınızın sadece edebiyat dergilerinde çıkmış yazılarını / hikâyelerini seslendirebilirsiniz.

'SESLİ KİTAP OKUYARAK PARA KAZANMAK İSTİYORUM' diyorsanız

1- Ülkemizde de sesli kitap servis sağlayıcılarının maillerinden iletişime geçin. Ses örneğinizi isteyebilirler. Yeterli düzeyde görseler bile bu tür kayıtları kendi stüdyolarından (İstanbul'da) veya stüdyo kalitesinde yalıtımı olan yerlerde almak istiyorlar. Barış Özcan'ın ilgili videosunu izleyin. https://youtu.be/ZvBhqRmGC1E

2- Freelance (serbest, uzaktan çalışılabilir) iş organize eden web platformlarının ses ile ilgili olanları var (VoiceBros Bionluk, Voicebunny vb. internette daha fazlasını da bulabilirsiniz.) Bunlara kaydolarak ses örneklerinizi müşterilerin görmesini sağlayabilirsiniz. Böylece hem kitap seslendirtmek isteyen kişiler hem de diğer alanda seslendirme yaptırmak isteyen şirketler sizi bulabilirler (Buralara kaydolmanız hemen iş geleceleği anlamına gelmiyor.)

YOUTUBE'DA BAŞTAN SONA OKUNMUŞ NİCE MEŞHUR ROMAN GÖRÜYORUZ, ONLAR NASIL OLUYOR?

Evet, ben de görüyorum. Görme engelliler için okuyorum ben deseniz bile yasal değil. (Engelli Kardeşlerimize sunmanız için özel siteler var. Yukarıda anlattım.) Bu okumalar çokça izlenmeye başladığı zaman yayıncının ilgisini çekiyor ve Telif ihtarı gönderiyor. Unutmayın 3 ay içinde 3 telif ihtarı alırsanız kanalınız kapanır. Başka kanalların aynı eseri hâlâ yayınlıyor olması, bu eser hakkında uzun süre ihtar almamış olmanız, bu eserin önceki yayınevinden izin almış olmanız bile önemli sayılmayabilir. İhtarı yapan kuruluşa karşı bildirim gönderirseniz elinizde önemli belge olması gerekiyor iş mahkemeye intikal ediyor.

Bu kadar kara bir tablo çizdiğim için üzgünüm. Yaşadığım sorunlar konusunda sizi bilgilendirmek istedim. Çözüm yollarını da gösterdim.

Hayli zevkli lakin yapması zor zanaat. Seslendirme sanatçısı olabilmek uzun uğraş ve özveri istiyor. Başta bir seslendirmeci olmak gerekiyor. Gelen sorular, bu işten kısa sürede para kazanmak üzerine olduğu için tavsiyelerimi ona göre yazdım. Sanatçı olmayı anlatmak hayli zor olsa gerek.
Dublajda tecrübeniz yoksa, ses tonunuzun iyi olması, temel diksiyon eğitimini almış olmanız stüdyolarda işe çağrılmaya başlamak için yeterli olmayabilir.

Eğitim ve tecrübe isteniyor. Belki seslendirme / dublaj kursları denenebilir.

Seslendirme dublaj kursları (tıpkı diksiyon kursları gibi) garantili iş kapısı değildir. Bu işte çevre de önemli olduğundan kurslar size bir çevre sağlayabilir. Ankara bile değil, İstanbul bu işin merkezi. Orada olmak gerekiyor sürekli olarak çalışmak için. İşin bir kısımını uzaktan yaptıran stüdyolar da var ama orada daha çok tecrübe gerektiği için (üstelik işin sesi görüntüye oturma -senkron- teknisyenlik kısmını da bilmeniz gerektiği için) sadece profesyonellere bu işler veriliyor sanırım.

Şunu tavsiye edeyim; İstanbul'da ikamet ediyorsanız; bilinen dublaj stüdyolarına gidip demo bırakmak istiyorum diye bir konuşun.

Kabul etseler bile uzun bir süre ücret almadan stüdyolara gidip gelmeniz (izlemeniz) gerekiyor. Sonrasında da kazanç düşük. İyi kazananlar ses tonu iyi olan, uzun süredir piyasada tanınanlar. Yani sesinin marka değeri olanlar. Hemen baş roller konuşacağınızı düşünmeyin. Alt rolleri konuşmak da fiyakalıdır. Zaten bir kaç kısa cümleyi oturmanın bile ne kadar uzun sürdüğünü görürsünüz.

Bana bu konuda yardım isteyen mailler geliyor. Profesyonel mesleğim spikerlik, uzun süredir dublaj yapmıyorum. Yukarıdaki yönergeleri izleyin ve aşağıdaki videolara bir bakın.

SON NOT
Verdiğim video ve kitap kaynaklarının bazılarını tamamen inceleme imkanım olmadı. Mahzurlu bir bilgi görürseniz veya faydasız bulursanız lütfen bana bildirin. Benim göremediğim daha iyi kaynaklar varsa hatırlatırsanız memnun olurum.

SORU 12
EVDE SES KAYDI YAPACAĞIM NASIL BİR SİSTEM KURMALIYIM?

Profesyonel bir mecrada yayımlanacak ses kaydını alabilmek için condanser mikrofona, sesleri kaydedebileceğimiz ve temizleyebileceğimiz bir bilgisayara / laptoba ihtiyaç ve bir kulaklığa ihtiyacımız var. Tabi ses kayıt ve işleme programına.

3 değişik sistem kurabilirsiniz

1- Condanser mikrofon, harici ses kartı ve bilgisayar. (Sesi direkt bilgisayara alırsınız)

2- USB mikrofon ve bilgisayar. (Harici ses kartına gerek kalmaz)

3- Ses kayıt cihazı. SD kartı daha sonra çıkarıp bilgisayara takar ve sesi alıp işlersiniz.

Benim (Aşağıda anlattığım küçük ortam için) kullandığım sistem şöyle:

Ses kayıt cihazı (Zoom H6 N +48 destekler), buna bağlı conderser mikrofon (MXL 990)

NE NEDİR, HANGİ MARKA?

Condenser mikrofon: Behringer, Audio-Technica, Rode, MXL markalarını tercih edebilirsiniz bunların alt fiyat grupları da var.

USB mikrofon: Audio-Technica, Rode markaları tercih ediliyor (Rode NT tercih edilen bir model)

Ses kartı: Behringer’in uygun fiyatlı olan modelleri var. Condenser mikrofon bağlayacağınız için (gerçi hepsi uyumludur ama) +48 desteğine bakın.

Ses kayıt cihazı: Zoom ve Tascam tercih edilen markalar. Zoom H6 iyidir ama fiyatı yükseliyor h5, h4 ve daha düşük modelleri de tercih edilebilir. İkinci ellere bakılabilir. Bu cihazların üstünde hazır mikrofonları vardır. Altında da fotoğraf makineleri de takılabilen küçük tripod alabilirsiniz. Zoom h6 iki mikrofon başlığıyla gelir top şeklinde olanı kullanın yakından insan sesi kayıtları için.

Bu cihazlara condenser mikrofonlar da bağlanabilir (Benim kullandığım böyle) hatta aynı andan isterseniz bunu ses kartı gibi kullanıp USB kablosuyla bilgisayara bağlayıp direkt ses kaydını bilgisayara da alabilirsiniz.

Ses kayıt cihazları (bilgisayar gerektirmediği için) küçük ortamlarda ses alabilmenizi sağlar.

Ses programı: Sesi direkt bilgisayara alıyorsanız veya kaydettiğiniz sesi sonrada kesip temizleyecek ve tonlayacaksanız bir ses edit programına ihtiyacınız var.
WaveLabe, Adobe Edition, Sound Forge en bilinenleri ama bunlar lisans gerektirenler. Audacity programı ücretsiz ve Türkçe bunu rahat kullanabilirsiniz.

Ayrıca;

Mikrofonu tutacak bir mikrofon standına ihtiyaç var, mikrofonu taşıyabilecek en küçüğünü tercih edebilirsiniz. Sonra sesin patlamasını önleyecek pop filtre alsanız iyi olur ucuzları da iş görür

Kulaklık kullanın mutlaka, haricen giren sesleri fark etmenizi ses patlamaları olup olmadığını kontrol etmenizi sağlar. Kendi sesinizi duyarak almak en iyisidir.

Çok bas özellikli müzik dinlemek için olanlardan değilde sesinizi olabildiğince gerçeğe yakın verenleri tercih edin ve yastıkları iyi olsun ses sızdırmasın mikrofona

Satış sitelerinde Yotuber Seti adıyla uygun fiyatlı olan setler de olabiliyor.

Bir de tabii ses kayıt ortamımız nasıl olmalı, ona bakalım

YALITILMIŞ SESSİZ ORTAM

Ses kaydı alacağımız odanın içi boş olmamalı, eşyanın, kumaşların (perdelerin) mobilyaların bulunduğu bir odayı tercih etmeliyiz. Fayans yüzeyleri olan mekânları tercih etmemeliyiz; çok fazla ses yansıması olur.

Bir masanın üzerine minderlerden yastıklardan bir kuytu oluşturarak küçük bir stüdyo elde edebiliriz. Amaç yanlardan üstten ve arkamızsan sesin dönmesini önlemek

Benim kullandığım yöntem şöyle:

Büyükçe bir sehpayı (60 cm yükseklik, eni 50 cm) masanın üzerinde koydum. (büyükçe bir karton kutu da olabilir) Etrafını iki kat battaniye ile sardım kenarlarına da yastıklar koydum. Arkamda 300 TL civarı aldığım bir paravan bulunuyor. Sesin arkada duvardan dönmesini önlüyor zaman zaman bunun yüzeyine de battaniye asıyorum. İçinde istediğim yere monte edebildiğim ve hareket eden kıvrılabilen bir masa lambası var. içine doğru mümkün olduğunca girip tabletten okuyarak ses kaydı alıyorum.

Gıcırtı yapacak masa ve sandalye kullanmayın, elbiselerinizin ses çıkarmamasına dikkat edin fermuar başlığı bile ses oluşturur. Küpe ve kolyeler, başınız hareket ettiği için sallanır ve ses çıkarır. Elleriniz kayıt esnasında sabit dursun.